MARNOWANIE JEDZENIA DLACZEGO, CO I JAK?

Marnowanie jedzenia – ile i jakie jedzenie marnujemy? To właśnie pojawiło się w mojej głowie, gdy zaczęłam zagłębiać temat less waste. Czytając raporty przygotowane przez Federację Polskich Banków Żywności oraz przez Program Racjonalizacji i Ograniczania Marnotrawstwa Żywności zobaczyłam skalę problemu. Od zawsze w domu słyszałam, że jedzenia się nie powinno się marnować. Dopiero, gdy zaczęłam mieszkać sama dotarło do mnie to stwierdzenie ze zdwojoną siłą. Wiele z nas na co dzień nie zastanawia się, co bierze do koszyka i co potem ląduje w koszu. Osobiście powiem, że czasem jestem podglądaczem. Patrzę, co inni wkładają do swoich wózków z zakupami. Zdarza mi się, że widzę zapakowane po brzegi (często niezdrowym jedzeniem) osoby, które kierują się do kas. Ten widok wywołuje we mnie konsternację nad tym, dlaczego kupujemy aż tyle i co dzieje się z jedzeniem, którego nie zdążymy zjeść.

Z badań, które były wykonywane we wrześniu 2020 roku (link powyżej), można zobaczyć, jak preferencje konsumentów zmieniły nastawienie do robienia zakupów w okresie pandemii. Konsumenci kupują zdecydowanie rzadziej, ale więcej. Pandemia wywołała, że kupowaliśmy więcej na zapas, bo nie znaliśmy również tego, jak będzie toczyć się dalej nasze . Jednak ten trend jest z nami o wiele dłużej niż pandemia. Ludzie mają gdzieś zakodowane, aby zapewniać sobie bezpieczeństwo. Przez to, że jedzenie możemy połączyć z bezpieczeństwem (psychicznym, jak i fizycznym) kupujemy więcej, aby czuć się bezpieczniej. Jedzenie zapewnia nam świadomość, że nawet w gorszych czasach przeżyjemy. Pandemia przywołała akcje samodzielnych wypieków, czy nawet gotowania w domu. Badania pokazały, że więcej osób bardziej racjonalnie podchodziła do zakupów i zastanawiała się, co faktycznie się przyda.

Organizacja Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa cyklicznie publikuje teksty, raporty oraz statystyki, które pokazują, jak wiele żywności jest marnowane. Statystycznie co roku na świecie marnuje się około 1,3 mld ton żywności. Często żywność ta nadal nadaje się do spożycia, jednak nie zostaje zakupiona przez wielkie koncerny ze względu na niespełnianie standardów. Za duże warzywa o różnych kształtach nieprzypominające tych, do których jesteśmy przyzwyczajeni w sklepach, mogą się nie sprzedać. Sklepy odrzucają warzywa i owoce z odmiennościami. Te warzywa jednak nie tracą swoich wartości i mogłyby być spożyte. Jeżeli rolnik nie ma pomysłu na to, w jaki sposób wykorzystać lub sprzedać swoje wyroby, marnują się one.

Marnowanie jedzenia – dlaczego?

Badania pokazują, że jedną z najczęstszych przyczyn marnowania jedzenia, jest nadmierna konsumpcja. Klienci kupują duże ilości produktów, których nie są w stanie przejeść i część z nich ląduje w koszu. Kolejnym puntem z pewnością będzie niewłaściwe przechowywanie produktów oraz zapominanie o istnieniu daty ważności produktu. W tym miejscu należy wspomnieć o dwóch pojęciach, które warto rozróżniać. Mianowicie: należy spożyć przed oraz należy spożyć do. Jedzenie, które na opakowaniach ma należy spożyć przed oznacza, że najwięcej funkcji i wartości odżywczych jest do czego terminu. Po tym terminie wartości odżywcze mogą być mniejsze. Spożywając taki produkt, nie oznacza, że jest on zepsuty, oczywiście nie mówimy tu o odległym terminie po. Opakowania z napisem należy spożyć do, oznaczają, że do określonego czasu przez producenta produkt ten zawiera najwięcej wartości odżywczych. Po tym okresie może on nie nadawać się do spożycia. Więcej na ten temat można przeczytać również w różnych rozporządzeniach oraz np. TU.

Dlaczego marnujemy żywność? Dobrym przykładem będzie zrobienie obiadu na kilka dni (co jest super), jednak nie zawsze mamy ochotę jeść przez kilka dni to samo. Przygotowane jedzenie ląduje w lodówce i zapominamy o nim lub nie chcemy pamiętać. Jedzenie tego samego jest dość nudne i odechciewa nam się odgrzewać tą samą zupę, czy jeść rybę 3 dzień z rzędu. Odstawiamy zatem wszystko do lodówki i czekamy aż magicznie ktoś zje to za nas lub to zniknie. Tak samo dzieje się z jedzeniem, które dostajemy. Wyobraź sobie sytuację, gdy jesteś na imprezie okolicznościowej: urodziny, święta, wesele, komunia. Zawsze jest tam ogrom jedzenia i oczywiście nikt nie jest w stanie tego przejeść. Każdy z uczestników dostaje od gospodarza na pożegnanie dodatkowy upominek w postaci części serów, pieczeni, owoców, przekąsek lub ciast. Jedzenie trafia dalej, aby się nie zmarnowało. Może trafić do zamrażalnika, jednak część z nich z pewnością wyląduje w koszu.

Jakie jedzenie najczęściej marnujemy?

Na świecie na pierwszym miejscu plasuje się marnowanie owoców i warzyw. Drugie miejsce stanowią zboża, natomiast na ostatnim miejscu na podium ulokował się nabiał. Oznacza to, że są to jedne z produktów, których data przydatności do spożycia jest najkrótsza. Innym aspektem marnowania jest fakt, iż spora część jedzenia odrzucana jest już na etapie produkcji. Jak to wygląda w Polsce? W Polsce marnuje się najwięcej: pieczywa, owoców, wędlin, warzyw, jogurtów. Jak widać spora część się pokrywa, co może skłonić nas do przemyśleń nad racjonalnym wykorzystywaniem jedzenia. Nie oznacza to jednak, że wyrzucamy tylko te produkty. Zastanów się sama, co ostatnio wyrzuciłaś do kosza, bo było już nie do zjedzenia lub stwierdziłaś, że nie będziesz już tego jadła.

W sklepach często możemy znaleźć różne promocje na produkty spożywcze. Kup 3 za 2, drugi gratis. Zakupy te mogą być jednak zdradliwe. W naszej głowie oszczędzamy, bo kupujemy więcej za mniej. Jednak warto zastanowić się również, dlaczego dany produkt jest w promocji. Być może ze względu na swoją krótką datę przydatności. Może być to słabsza jakość. Może sklep chce się pozbyć nadmiaru, by mieć miejsce na kolejne produkty. Konsumenci przez to, że wyrzucają jedzenie do kosza, tracą pieniądze. I to niemałe. Uśredniając rocznie około 3000 zł z naszego portfela ląduje w koszu. Raczej nie jest to dobra wiadomość. Dlatego warto zastanowić się, jak zmniejszyć ilość marnowania żywności i warto zrobić to już teraz.

Jednocześnie zapraszam Cię przede wszystkim do komentowania i dzielenia się tym wpisem z innymi. Zobacz również, jakie inne wpisy przygotowałam na blogu. Np. Jak zacząć podróżować lub jak zacząć ćwiczyć. Mam nadzieje, że poznałaś temat: marnowanie jedzenia – dlaczego, co i jak?